Aktualności

18–19 kwietnia 2024 r. odbędzie 10. posiedzenie Senatu. Zaplanowano na nim rozpatrzenie 6 ustaw i przeprowadzenie drugiego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Senatorowie zajmą się m.in. nowelizacją ustawy o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej. Nowela przedłuża na 2024 r. obowiązywanie tzw. wakacji kredytowych i liberalizuje przepisy dotyczące wykorzystania środków zgromadzonych w Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.

Podczas 10. posiedzenia Izba rozpatrzy ustawy.

Ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze (projekt rządowy) wprowadza nowe rozwiązania zgodnie z tzw. Europejskim Aktem o Dostępności. Ma na celu zwiększenie dostępności niektórych produktów, m.in. terminali płatniczych, czytników elektronicznych i usług, m.in. telekomunikacyjnych i bankowych, dla osób z niepełnosprawnościami i ograniczeniami funkcjonalnymi.  Nowe przepisy zobowiązują podmioty gospodarcze, m.in.  producentów, importerów, dystrybutorów i usługodawców, do stosowania zasad dostępności w oferowanych przez nich produktach i usługach, tak aby mogło z nich korzystać samodzielnie jak najwięcej osób. Chodzi o osoby z niepełnosprawnościami, a także osoby, które doświadczają trudności w codziennym funkcjonowaniu, związane z wiekiem, chorobami czy utratą sprawności. Zasady dostępności mają być stosowane: przy komputerach, telefonach komórkowych, terminalach płatniczych w sklepach, bankomatach, automatach biletowych oraz urządzeniach do odprawy samoobsługowej. W wypadku usług dotyczyć będą usług: telekomunikacyjnych, cyfrowych w transporcie pasażerskim autobusowym, autokarowym, lotniczym, wodnym oraz kolejowym, m.in. w zakresie stron internetowych, aplikacji mobilnych i biletów elektronicznych. Zasady dostępności mają być również stosowane w bankowości detalicznej, handlu elektronicznym czy audiowizualnych usługach medialnych. Ustawa określa również, kiedy przedsiębiorcy, m.in. mikrofirmy, nie będą zobowiązani do spełnienia wymagów dostępności, m.in. ze względu na ich wysokie koszty czy konieczność wprowadzenia zbyt dużych zmian technologicznych. Ustawa przewiduje też, że konsument będzie mógł złożyć skargę do przedsiębiorcy na to, że dany produkt lub usługa nie spełniają wymagań dostępności. Skargę będzie można również złożyć do prezesa Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). System nadzoru rynku dostępności produktów i usług będą tworzyć oprócz PFRON m.in. minister właściwy ds. informatyzacji, rzecznik finansowy, prezesi Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Urzędu Transportu Kolejowego oraz Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

Ustawa o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej oraz ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (projekt rządowy) zakłada przedłużenie tzw. wakacji kredytowych na 2024 r. W okresie od 1 czerwca do 31 sierpnia 2-krotnie będzie można zawiesić raty kredytu mieszkaniowego oraz 2-krotnie między 1 września a 31 grudnia. Z zawieszenia spłaty kredytu będą mogły skorzystać osoby, których wartość kredytu nie przekracza 1,2 mln zł, a wysokość raty przekroczy 30% dochodu gospodarstwa domowego, liczonego jako średnia za poprzednie 3 miesiące, albo osoby, które w dniu złożenia wniosku będą miały na utrzymaniu co najmniej troje dzieci. Nowe przepisy rozszerzają też możliwości korzystania z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (FWK). Przewidują, że maksymalna pomoc dla kredytobiorców wyniesie 3 tys. zł, a nie jak obecnie 2 tys. zł; okres pomocy zostanie wydłużony z 36 do 40 miesięcy. Pomoc będzie udzielana w formie pożyczki w maksymalnej wysokości do 120 tys. zł, której spłata będzie rozłożona na 200 rat, a nie jak obecnie 144 raty. O pomoc z FWK będą mogli się ubiegać kredytobiorcy w trudnej sytuacji finansowej, także walutowi, których rata przekracza 40% (obecnie 50%) dochodu gospodarstwa domowego. Ze wsparcia FWK będzie można też skorzystać, jeżeli miesięczny dochód gospodarstwa domowego, pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego, nie będzie przekraczał 2,5-krotności kryteriów określonych w ustawie o pomocy społecznej. Nowelizacja przewiduje również zmianę terminów wstrzymania płatności rat kredytów zaciągniętych w Banku Gospodarstwa Krajowego na przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlane mające na celu budowę lokali mieszkalnych na wynajem lub budowę lokali mieszkalnych, do których ustanowione zostanie spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Nowela odnosi się również do obowiązku stosowania opłat spółdzielczych na poziomie z końca 2023 r. Nie będzie to dotyczyć opłat, których wysokość jest niezależna od spółdzielni mieszkaniowych.

Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (projekt rządowy) rozszerza od 20 maja 2024 r. katalog wyrobów tytoniowych objętych systemem Track&Trace m.in. o wyroby tytoniowe niebędące wyrobami akcyzowymi, np. tytoń do żucia czy tabakę. Umożliwia to stosowanie w odniesieniu do tych wyrobów zabezpieczenia umieszczanego na opakowaniu jednostkowym, które obecnie jest stosowane na wyrobach tytoniowych w wolnych obszarach celnych (tzw. duty-free) sprzedawanych podróżnym udającym się do krajów trzecich. System Track&Trace, ustanowiony dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/40/UE z 3 kwietnia 2014 r., gromadzi dane dotyczące przemieszczania, zamawiania, fakturowania i płatności za papierosy i tytoń do samodzielnego skręcania papierosów. System obejmuje 2 elementy, którymi oznaczane są wyroby tytoniowe wprowadzane na rynek unijny: niepowtarzalny identyfikator i zabezpieczenie, stanowiące na terytorium kraju znaki akcyzy.

Ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski) ma zapewnić prawidłowe i niezakłócone funkcjonowanie samorządu gminnego w wypadku wyboru osoby pełniącej funkcję organu wykonawczego – wójta, burmistrza lub prezydenta miasta – na posła na Sejm, senatora lub posła do Parlamentu Europejskiego. Nowelizacja przewiduje, że mandat wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, który został wybrany na posła czy senatora, wygaśnie z dniem opublikowania oficjalnych wyników wyborów w Dzienniku Urzędowym. Zgodnie z obecnymi przepisami mandat wygasa w dniu wyborów. Następcą wójta wybranego na posła lub senatora zostaje jego zastępca, a jeśli jest ich kilku – pierwszy zastępca. Jeśli w gminie nie powołano zastępcy wójta albo został on odwołany, osobę pełniącą funkcję wójta wyznacza premier. Nowelizacja przewiduje też, że po odwołaniu wójta, jego zastępcy pozostają na stanowisku; dopiero nowy wójt powołuje swojego zastępcę, a dotychczasowych odwołuje.

Ustawa zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (projekt poselski) zmienia termin wejścia w życie nowelizacji z 13 lipca 2023 r., która miała obowiązywać od 1 maja 2024 r. Postanowiono, że wejdzie ona w życie 1 maja 2025 r. Autorzy projektu proponowali uchylenie noweli. Ostatecznie Sejm wprowadził 2 poprawki: zmieniającą tytuł ustawy  i termin wejścia w życie noweli z 2023 r.

Ustawa o ratyfikacji Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych z dnia 24 maja 1993 r., podpisanego w Warszawie dnia 19 września 2023 r. (projekt rządowy) upoważnia prezydenta do ratyfikacji przedmiotowego protokołu rozszerzającego polsko-ukraińską umowę. Zmiana ma się przyczynić do poprawy przestrzegania prawa i wykonywania wyroków polskich sądów. Ma też usprawnić pociągnięcie do odpowiedzialności osób, które popełniły przestępstwa, za które nie grozi kara pozbawienia wolności. Przedmiotowy protokół dodaje nowy rozdział do obowiązującej międzyrządowej polsko-ukraińskiej umowy dwustronnej oraz tworzy mechanizm prawny współdziałania właściwych jednostek Polski i Ukrainy. Przewiduje przekazywanie wykonania orzeczeń wydanych przez sądy obu stron w związku z popełnieniem przestępstwa karnego lub wykroczenia administracyjnego, dotyczącego kar i środków niezwiązanych z pozbawieniem wolności takich, jak grzywna, praca społeczna lub poprawcza, świadczenie pieniężne, nawiązka, kara ograniczenia wolności, środki karne i pozbawienia praw oraz przepadek czy konfiskata. Dotychczasowe przepisy nie przewidywały możliwości przekazania do wykonania na terytorium drugiej strony kar nieizolacyjnych, a przekazywanie takich kar na innych podstawach, w tym na zasadzie wzajemności, okazało się mało efektywne. Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu, protokół ma zapełnić tę lukę, co „będzie mieć pozytywne skutki w wymiarze prawnym, społecznym, gospodarczym i politycznym”.

Podczas 10 posiedzenia Senatu odbędzie się także drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (inicjatywa Komisji Petycji), który ma na celu przyznanie prawa do świadczenia pieniężnego osobom, które pełniły funkcję sołtysa przez okres co najmniej 2 kadencji, nie krócej niż przez 7 lat. Dotychczas minimalny okres pełnienia tej funkcji wynosił 8 lat. Projektowane przepisy rozszerzają też katalog osób, którym przysługuje świadczenie, o osoby pełniące funkcję sołtysa przed wejściem w życie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Z projektem nowelizacji wystąpiła Komisja Petycji po rozpatrzeniu petycji wniesionej przez Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów (P11-04/23). Wskazano w niej na potrzebę modyfikacji przepisów ustawyo świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, gdyż jej literalne stosowanie spowodowało nieprzyznanie świadczeń znacznej grupie sołtysów, w tym takim, którzy pełnili funkcję sołtysa przez 2 kadencje, lecz nie spełnili wymogu pełnienia tej funkcji przez 8 lat. Jak wyjaśniono, praktyka stosowania przepisów dotyczących wyborów na sołtysa była taka, że gminy często w nieuprawniony sposób ogłaszały wybory na nową kadencję o kilka dni wcześniej i skracały w ten sposób sołtysom okres sprawowania funkcji. Ponadto autorzy petycji postulowali uchylenie przepisów, które pozbawiały prawa do świadczenia pieniężnego sołtysów seniorów pełniących funkcję wyłącznie przed 1990 r., mimo że podobnie jak ich następcy otrzymali mandat mieszkańców w wyborach bezpośrednich i demokratycznych.